Долбар ¹12 01/04/2009
2009 жылдың 1–ші тоқсанында екінші деңгейдегі банктер және «Қазпочта» АҚ № 1 Кестеде ұсынылған төлем құралдарын пайдалана отырып 19 643.8 млрд. теңге сомаға 34 795.0 мың транзакция көлемінде транзакция өткізді. 2008 жылдың 1-ші тоқсанымен салыстырғанда төлемдердің жалпы саны 7.4% ұлғайды, ал төлемдердің жалпы сомасы 17.2% төмендеді.
Ұсынылған төлем құралдарының жалпы санының ұлғаюы негізінен 3 034.3 мың транзакцияға төлем карточкаларын пайдалану операциясы санының ұлғаюына байланысты болды. Төлемдер көлемінің азаюы негізінен 4 529.1 млрд. теңгеге төлем тапсырмаларын пайдалана отырып төлемдер көлемінің өсуіне байланысты болды.
Бұрынғыдай Қазақстанның аумағында төлем тапсырмалары және төлем карточкалары неғұрлым таралған төлем құралдары болып табылады. Бұл ретте, бір төлем тапсырмасының орташа сомасы 2009 жылдың 1–ші тоқсанында 2.2 млн. теңге құрады және 2008 жылдың 1-ші тоқсанымен салыстырғанда 20.6% азайды. Сонымен бірге төлемдер саны бойынша төлем карточкаларының жоғары үлес салмағы және төлемдер көлемі бойынша төмен үлес салмағы осы төлем құралын негізінен шамалы қолма-қол ақша сомасын алу үшін пайдаланылатындығымен сипатталады (2009 жылдың 1–ші тоқсанында бір транзакцияның орташа сомасы 22.9 мың теңге болды).
2009 жылдың 1–ші тоқсанында төлем құралдарының ішіндегі төлем талаптары – тапсырмалар және инкассалық өкімдер аз пайдаланылады. Жалпы сан мен көлемдегі осы құралдарды шамалы пайдалану үлесі олардың ерекшелігіне байланысты. Басқа құралдарға тауарлар мен қызмет көрсетуге есеп беретін чектер, банк шотын тікелей дебеттеу және орындалған аккредетив жатады.
2009 жылдың I тоқсандағы төлем құралдарына қатысты төлемдер бойынша мәліметтер
№ 1 Кесте |
||||||
(саны, мың тр.; сомасы, млрд. теңге) |
||||||
Төлем құралдары |
2008ж. I тоқсан |
2009ж. I тоқсан |
Өзгеріс (%) |
|||
абсолюттік көрсеткіш |
жалпы көлемнен % |
абсолюттік көрсеткіш |
жалпы көлемнен % |
|||
Төлем тапсырмалары |
К |
8 249.6 |
25.5% |
8 324.8 |
23.9% |
0.9% |
С |
22 765.6 |
95.9% |
18 236.6 |
92.8% |
-19.9% |
|
Төлем талап-тапсырмалары |
К |
105.2 |
0.3% |
37.0 |
0.1% |
-64.8% |
С |
57.0 |
0.2% |
48.1 |
0.2% |
-15.6% |
|
Инкассалық өкімдер |
К |
172.5 |
0.5% |
66.3 |
0.2% |
-61.6% |
С |
86.7 |
0.4% |
36.5 |
0.2% |
-57.8% |
|
Төлем карточкалары |
К |
21 770.1 |
67.2% |
24 804.4 |
71.3% |
13.9% |
С |
442.9 |
1.9% |
523.0 |
2.7% |
18.1% |
|
Басқа құралдары |
К |
2 094.2 |
6.5% |
1 562.5 |
4.5% |
-25.4% |
С |
378.4 |
1.6% |
799.5 |
4.1% |
2.1 есе |
|
Жалпы жиынтығы |
К |
32 391.5 |
100.0% |
34 795.0 |
100.0% |
7.4% |
С |
23 730.6 |
100.0% |
19 643.8 |
100.0% |
-17.2% |
2009 жылдың 1–ші тоқсанында аймақтар бойынша төлем құралдарын пайдалану
(транзакциялар саны бойынша)
№ 2 Кесте |
||||
(бірл. транзакциямен) |
||||
Облыс атауы |
Төлем тапсырмалары |
Төлем талап-тапсырма-лары |
Инкассалық өкімдер |
Басқа құралдары |
Ақмола |
983 622 |
3 419 |
7 811 |
117 887 |
Ақтөбе |
454 324 |
1 508 |
1 100 |
51 572 |
Алматы |
2 693 595 |
14 835 |
12 921 |
461 142 |
Атырау |
376 122 |
1 147 |
1 077 |
43 359 |
Шығыс Қазақстан |
561 239 |
2 035 |
3 454 |
98 851 |
Жамбыл |
244 630 |
804 |
10 648 |
139 623 |
Батыс Қазақстан |
286 363 |
3 610 |
3 748 |
42 362 |
Қарағанды |
730 213 |
1 967 |
5 729 |
174 679 |
Қостанай |
438 930 |
611 |
764 |
119 537 |
Қызылорда |
199 527 |
758 |
4 255 |
20 739 |
Маңғыстау |
310 541 |
2 243 |
3 694 |
51 129 |
Павлодар |
376 747 |
1 169 |
4 880 |
106 544 |
Солтүстік Қазақстан |
275 307 |
409 |
894 |
33 440 |
Оңтүстік Қазақстан |
393 623 |
2 486 |
5 330 |
101 642 |
Жалпы жиынтығы |
8 324 783 |
37 001 |
66 305 |
1 562 506 |
2009 жылдың 1–ші тоқсанында аймақтар бойынша төлем құралдарын пайдалану
(транзакциялар сомасы бойынша)
№ 3 Кесте |
||||
(млн. теңге) |
||||
Облыс атауы |
Төлем тапсырмалары |
Төлем талап-тапсырма-лары |
Инкассалық өкімдер |
Басқа құралдары |
Ақмола |
4 197 451.3 |
12 993.7 |
2 637.5 |
50 507.5 |
Ақтөбе |
350 519.2 |
1 199.4 |
138.2 |
35 415.2 |
Алматы |
10 461 134.4 |
12 897.0 |
18 750.3 |
266 014.9 |
Атырау |
308 614.0 |
6 418.7 |
282.5 |
7 349.5 |
Шығыс Қазақстан |
286 914.4 |
399.6 |
367.1 |
4 611.4 |
Жамбыл |
89 612.8 |
877.0 |
962.4 |
1 774.4 |
Батыс Қазақстан |
148 658.0 |
616.7 |
666.4 |
49 896.2 |
Қарағанды |
563 584.0 |
205.4 |
1 721.7 |
338 383.5 |
Қостанай |
325 581.3 |
435.1 |
102.5 |
20 780.7 |
Қызылорда |
426 735.2 |
5 217.8 |
163.0 |
1 704.9 |
Маңғыстау |
324 310.0 |
720.9 |
805.6 |
3 858.5 |
Павлодар |
447 828.4 |
5 852.2 |
9 554.4 |
7 575.1 |
Солтүстік Қазақстан |
100 153.9 |
184.5 |
231.1 |
1 738.5 |
Оңтүстік Қазақстан |
205 491.2 |
107.9 |
182.6 |
9 930.0 |
Жалпы жиынтығы |
18 236 588.2 |
48 125.9 |
36 565.3 |
799 540.2 |