Долбар ¹30 01/04/2006
2006 жылдың 1 сәуіріндегі жағдай бойынша 20 банк және «Казпочта» АҚ нақтылы түрде төлем карточкаларын шығаруды жүзеге асыруда. Екінші деңгейлі банктер жергілікті жүйе төлем карточкаларын: Altyn Card – «Қазақстанның Халықтық Банкі» АҚ және «Алматы сауда қаржы банкі» АҚ, SmartAlemCard –«ТуранАлем банкі» АҚ, Дуэт - «Валют-Транзит Банк» АҚ және «Каспий банкі» АҚ, «Сити банкі» АҚ, «Цесна банкі» АҚ жергілікті карточкалары және Kazcard - «Казпочта» АҚ шығаруда. Бұдан басқа, қазақстандық банктер келесідей халықаралық жүйе карточкаларын шығарумен және таратумен айналысуда: VISA International, Europay International, American Express International және Diners Club International.
2006 жылдың 1 сәуіріндегі жағдай бойынша банктердің шығарған төлем карточкаларының саны 3.49 млн. дана құрап, бұл карточкалардың ұстаушыларының саны – 3.33 млн. адам болған (2005 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бұл көрсеткіштер сәйкесінше 36.5% және 36.3% артқан[1]). Төлем карточкаларының ішінде неғұрлым көп тарағаны халықаралық жүйе карточкалары болып келеді. Олардың өзіндік үлесі 87.8%, ал жергілікті жүйе карточкаларының өзіндік үлесі – 12.2%. 2005 жылдың 1-ші сәуірінде бұл арақатынас 87.5% және 12.5% құраған болатын.
2006 жылдың наурызында қазақстандық эмитенттердің төлем карточкаларын қолдану арқылы жасалған транзакцияларының көлемі 94.0 млрд теңге құрады (өсім 2005 жылдың наурыз айымен салыстырғанда 45.8% -ды құрады). Бұл ретте, қолма-қол ақшасыз төлемдер көлемінің (8.9 млрд. теңгеге дейін немесе 87.1%-ға) қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар көлемінің өсуімен (85.0 млрд. теңгеге дейін немесе 42.5%-ға) салыстырғанда жоғары қарқынмен өсуде екендігін айта кеткен жөн. 2006 жылдың наурыз айында транзакциялардың саны 5.6 млн. транзакцияны құрап, 2005 жылдың наурыз айымен салыстырғанда 35.8%-ға өскен. Сондай-ақ, қолма-қол ақшасыз төлемдер санының (645.6 мың транзакцияға дейін немесе 57.3%-ға) қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар санының өсуімен (4.9 млн транзакцияға дейін немесе 33.4%-ға) салыстырғанда жоғары қарқынмен өсуі байқалады.
Қазақстандағы төлем карточкалары нарығының дамуы жайындағы толығырақ мәліметтер 1 - 5 Кестелерде келтірілген.
|
Кесте 1 |
||
|
Көрсеткіштер |
01.04.05 |
01.04.06 |
|
Айналымдағы карточкалар саны (мың бірлік), оның ішінде |
2 557.6 |
3 491.7 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
319.1 |
427.7 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
2 238.5 |
3 064.0 |
|
Visa International |
1 791.6 |
2 445.8 |
|
Europay International |
446.5 |
617.8 |
|
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам), оның ішінде |
2 447.0 |
3 334.7 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
304.4 |
396.8 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
2 142.6 |
2 937.9 |
|
Visa International |
1 708.3 |
2 331.9 |
|
Europay International |
433.9 |
605.6 |
|
Қолданылған карточкалардың саны (мың бірлік), оның ішінде |
1 546.7 |
2 040.3 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
166.3 |
172.6 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
1 380.4 |
1 867.7 |
|
Visa International |
1 104.6 |
1 504.6 |
|
Europay International |
275.6 |
363.0 |
|
POS – терминалдар саны (дана), оның ішінде |
4 639 |
7 888 |
|
сауда кәсіпорындарында |
3 039 |
6 097 |
|
банктерде |
1 600 |
1 791 |
|
Импринтерлер саны (дана), оның ішінде |
1 508 |
1 408 |
|
сауда кәсіпорындарында |
774 |
705 |
|
банктерде |
734 |
703 |
|
Банкоматтар саны (дана) |
1 252 |
1 806 |
|
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
2 417 |
3 893 |
|
Карт-шоттардағы ақшалардың орташа айлық қалдығы |
36 688.4 |
50 506.2 |
|
Кесте 2 |
|||
|
Көрсеткіштер |
2006 ж. 1 сәуіріндегі жағдай бойынша |
||
|
Айналымдағы карточкалар саны (мың бірлік) |
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам) |
Қолданылған карточкалардың саны (мың бірлік) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
3 486.1 |
3 318.0 |
2 038.1 |
|
Ақмола облысы |
121.7 |
117.5 |
80.3 |
|
Ақтөбе облысы |
209.5 |
205.4 |
120.6 |
|
Алматы облысы |
95.3 |
91.4 |
59.1 |
|
Атырау облысы |
170.5 |
162.1 |
95.7 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
304.8 |
293.6 |
204.2 |
|
Жамбыл облысы |
169.7 |
165.7 |
109.1 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
114.8 |
109.7 |
64.2 |
|
Қараганды облысы |
452.7 |
429.8 |
225.2 |
|
Қостанай облысы |
117.0 |
111.5 |
75.3 |
|
Қызылорда облысы |
109.0 |
105.5 |
64.4 |
|
Маңғыстау облысы |
182.2 |
160.7 |
104.2 |
|
Павлодар облысы |
238.2 |
228.7 |
147.7 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
92.7 |
88.6 |
59.2 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
211.1 |
203.3 |
105.0 |
|
Алматы қаласы |
654.2 |
613.9 |
380.9 |
|
Астана қаласы |
242.8 |
230.6 |
142.8 |
Кесте 3
|
Көрсеткіштер |
2006 ж. 1 сәуіріндегі жағдай бойынша |
|||
|
POS – терминалдар саны (дана) |
Импринтерлер саны (дана) |
Банкоматтар саны (дана) |
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
7 888 |
1 408 |
1 806 |
3 893 |
|
Ақмола облысы |
263 |
25 |
51 |
143 |
|
Ақтөбе облысы |
370 |
25 |
88 |
221 |
|
Алматы облысы |
108 |
6 |
37 |
28 |
|
Атырау облысы |
326 |
63 |
109 |
143 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
652 |
111 |
149 |
331 |
|
Жамбыл облысы |
177 |
29 |
66 |
72 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
262 |
31 |
68 |
106 |
|
Қараганды облысы |
722 |
95 |
216 |
334 |
|
Қостанай облысы |
275 |
32 |
73 |
114 |
|
Қызылорда облысы |
95 |
18 |
41 |
54 |
|
Маңғыстау облысы |
275 |
40 |
119 |
166 |
|
Павлодар облысы |
356 |
17 |
103 |
143 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
197 |
5 |
47 |
94 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
339 |
63 |
98 |
144 |
|
Алматы қаласы |
2 617 |
723 |
388 |
1 296 |
|
Астана қаласы |
854 |
125 |
153 |
504 |
Қазақстандық эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының Қазақстан Республикасы аумағында және одан тыс жерлерде қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және Europay International карточкалары бойынша айналымдар есепке алынбады)
|
Кесте 4 |
||
|
Көрсеткіштер |
Наурыз |
|
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|
|
2005 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
410.5 |
3 694.7 |
|
- жергілікті жүйе |
54.9 |
302.9 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
355.6 |
3 391.8 |
|
Visa International |
286.2 |
2 714.4 |
|
Europay International |
69.4 |
677.4 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
4 760.8 |
59 659.8 |
|
- жергілікті жүйе |
222.1 |
4 623.0 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
4 538.7 |
55 036.7 |
|
Visa International |
4 097.7 |
45 455.1 |
|
Europay International |
441.0 |
9 581.6 |
|
2006 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
645.6 |
4 929.3 |
|
- жергілікті жүйе |
71.9 |
353.6 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
573.7 |
4 575.6 |
|
Visa International |
471.8 |
3 693.7 |
|
Europay International |
101.9 |
881.9 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
8 908.8 |
85 041.3 |
|
- жергілікті жүйе |
706.4 |
5 847.7 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
8 202.4 |
79 193.6 |
|
Visa International |
7 291.7 |
65 523.5 |
|
Europay International |
910.7 |
13 670.1 |
|
Өзгерісі (%) |
||
|
Саны |
57.3% |
33.4% |
|
- жергілікті жүйе |
31.0% |
16.7% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
61.3% |
34.9% |
|
Visa International |
64.9% |
36.1% |
|
Europay International |
46.7% |
30.2% |
|
Көлемі |
87.1% |
42.5% |
|
- жергілікті жүйе |
3.2 есе |
26.5% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
80.7% |
43.9% |
|
Visa International |
77.9% |
44.1% |
|
Europay International |
2.1 есе |
42.7% |
Қазақстан Республикасы аумағында қазақстандық және шетелдік эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының 2006 жылдың наурыз айында аймақтар бойынша қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және Europay International карточкалары бойынша айналымдарды есепке ала отырып)
|
Кесте 5 |
||||
|
Көрсеткіштер |
Наурыз |
|||
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|||
|
Cаны (мың транз.) |
Сомасы (млн.теңге) |
Cаны (мың транз.) |
Сомасы (млн.теңге) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
613.8 |
7 973.1 |
4 907.3 |
83 067.2 |
|
Ақмола облысы |
12.0 |
137.2 |
212.5 |
2 720.4 |
|
Ақтөбе облысы |
11.5 |
352.6 |
301.8 |
5 455.0 |
|
Алматы облысы |
8.6 |
257.7 |
96.5 |
1 280.9 |
|
Атырау облысы |
12.2 |
349.7 |
269.8 |
5 500.2 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
24.3 |
127.3 |
461.2 |
5 957.9 |
|
Жамбыл облысы |
12.3 |
39.3 |
211.1 |
3 026.9 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
10.2 |
238.5 |
192.9 |
3 132.5 |
|
Қараганды облысы |
71.4 |
75.1 |
425.7 |
5 926.3 |
|
Қостанай облысы |
24.2 |
584.6 |
232.0 |
3 619.4 |
|
Қызылорда облысы |
15.2 |
85.8 |
134.1 |
2 289.1 |
|
Маңғыстау облысы |
13.8 |
66.1 |
302.1 |
6 142.5 |
|
Павлодар облысы |
17.8 |
762.7 |
258.4 |
3 690.1 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
10.1 |
119.6 |
159.1 |
1 948.8 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
11.1 |
266.3 |
238.2 |
3 884.2 |
|
Алматы қаласы |
299.7 |
3 924.6 |
1 049.5 |
22 500.1 |
|
Астана қаласы |
59.4 |
586.1 |
362.4 |
5 993.0 |
